Jak powstaje nasza pamięć? Engramy – ślady pamięciowe – prof. Małgorzata Kossut

Każde wspomnienie zostawia w mózgu ślad, odciska się na setkach komórek nerwowych, powodując w nich fizyczne zmiany. To engram. Ludzki mózg ma blisko sto miliardów neuronów i zdolność do przechowania petabajta informacji. Droga do zrozumienia na czym polega engram, jak powstaje, ile neuronów obejmuje, gdzie się tworzy, czy jest skupiony czy rozproszony po całym mózgu, mówiąc krótko – jak to działa – zajęła 100 lat. Wykonano tysiące doświadczeń na modelach zwierzęcych, przebadano setki pacjentów z uszkodzeniami mózgu i zaburzeniami pamięci, zjawiska bioelektryczne badano na skrawkach mózgu, szlaki przemian biochemicznych w hodowlach komórkowych przy pomocy mikroskopii elektronowej i laserowej rejestrowano zmiany w synapsach, prowadzono śródoperacyjne rejestracje czynności neuronów w mózgach ludzkich. Wszystko to doprowadziło do konsensusu, mówiącego, że pamięć jest własnością sieci, a powstawanie engramu polega na zmianie siły synaps w obwodach neuronalnych, składających się z wielu komórek i obejmujących szereg struktur mózgu, których specyfika zależy od zawartych w engramie informacji. Poznano, na czym ta zmiana siły synaps polega i jak powstaje. Dzięki nowym technikom biologii molekularnej i optogenetyki możliwe było zidentyfikowanie neuronów wchodzących w skład engramu a nawet stworzenie sztucznego śladu pamięciowego. Wykład przedstawia najważniejsze odkrycia na stuletniej drodze prowadzącej do poznania engramu i opisuje czekające jeszcze na neuronaukowców wyzwania.

O prelegentce:
prof. Małgorzata Kossut – kierownik Zakładu Neurobiologii Molekularnej i Komórkowej w IBD PAN i kierownik katedry Neurokognitywistyki w Uniwersytecie SWPS. Jest członkiem korespondentem PAN i PAU. Neurobiolożka specjalizująca się w neuroplastyczności układu nerwowego oraz neuronalnych mechanizmach uczenia się i pamięci, profesor nauk przyrodniczych, członek Polskiej Akademii Nauk.

Wykład odbył się podczas Dnia Mózgu na Uniwersytecie SWPS w Warszawie.
Dzień Mózgu to inicjatywa Koła Neuronauki Uniwersytetu SWPS, która w roku 2016 r. miała swoją 11 odsłonę. Kontekstem dla wydarzenia były obchody Światowego Tygodnia Mózgu. Co roku, podczas spotkań na Uniwersytecie SWPS można uczestniczyć w popularnonaukowych wykładach i warsztatach upowszechniających wiedzę na temat neuronauki – fascynującej dyscypliny, która zajmuje się układem nerwowym człowieka. Celem organizatorów jest zainteresowanie ludzi badaniami odkrywającymi zagadki naszego umysłu. Dlatego też program spotkań jest atrakcyjny zarówno dla specjalistów, jak i dla osób, które wcześniej nie miały styczności z tą fascynującą dziedziną nauki.

Podczas trwających w tym dniu wykładów wszyscy uczestnicy zapraszani byli na pokazy, dzięki którym można było dowiedzieć się m.in. czym jest umysł?, jak to się dzieje, że w ogóle myślę?, skąd się biorą emocje?, dlaczego kłamiemy?, czy można czytać myśli?

#engram #pamięć #mózg